สูงถึงระดับที่อาจควบคุมตลาดได้จะเป็นความผิดตามกฎหมายในตัวเอง

แต่กฎหมายไทย (ซึ่งคล้ายกับกฎหมายประเทศในยุโรป)

กำหนดว่าการที่มีส่วนแบ่งตลาดสูงจนอาจสามารถควบคุมตลาดได้หรือเรียกว่า “เป็นผู้มีอำนาจเหนือตลาด” นั้น ไม่เป็นความผิดในตัวเองแต่ห้ามไม่ให้ผู้มีอำนาจเหนือตลาดทำการบางอย่าง

เช่น ห้ามกำหนดราคาหรือระดับราคาซื้อ/บริการโดยไม่เป็นธรรมหรือกำหนดเงื่อนไขการค้าที่ไม่เป็นธรรม

เช่น ขายสินค้าต่ำกว่าทุนเพื่อให้คู่แข่งอยู่ไม่ได้ ฯลฯ

นอกจากนี้ยังกำหนด ห้ามทำการควบกิจการ หรือรวมกิจการไม่ว่าโดยซื้อหุ้นหรือซื้อทรัพย์สินของผู้ประกอบการอีกรายหนึ่ง

(merger & acquisition) ที่มีผลให้กลายเป็นผู้มีอำนาจเหนือตลาด

เว้นแต่ได้รับอนุญาตจากคณะกรรมการการแข่งขันฯ ก่อนทำการควบรวม

2.การฮั้ว (Cartel)

การฮั้ว คือ การตกลงของผู้ประกอบการตั้งแต่ 2 รายขึ้นไป

เพื่อลดการแข่งขัน เช่น กำหนดราคาขายไปในทิศทางเดียวกัน

(กำหนดราคาเท่ากัน หรือกำหนดส่วนต่างราคา)

การจำกัดปริมาณสินค้า การแบ่งตลาด ฯลฯ เป็นการกระทำผิดกฎหมาย

จึงต้องระมัดระวังพฤติกรรมต่าง ๆ ที่อาจเป็นการฮั้วได้ ซึ่งรวมถึงการกินโต๊ะแชร์ การประชุมสมาคมทางการค้าที่มักมีแลกเปลี่ยนข้อมูลทางการค้าอาจนำไปสู่การฮั้วได้โดยการฮั้วจะเป็นความผิดทุกกรณี ไม่ว่าเป็นการกระทำของผู้ประกอบการรายเล็ก หรือรายใหญ่นอกจากนี้การฮั้วประมูลที่มีการตกลงกันว่าจะให้ใครเป็นผู้เสนอราคาเท่าไรก็ผิดตามกฎหมายนี้แม้จะเป็นการประมูลจัดซื้อจัดจ้างของภาคเอกชน

3.การปฏิบัติทางการค้าที่ไม่เป็นธรรม (Unfair Trade Practice)

การกระทำทางการค้าที่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้ประกอบการอื่น เช่น

บังคับหรือกำหนดเงื่อนไขไม่เป็นธรรมกับคู่ค้าที่มีอำนาจต่อรองน้อยกว่า

ไม่ว่าผู้ประกอบการจะเป็นรายใหญ่ หรือรายเล็ก การค้าที่ไม่เป็นธรรมขึ้นอยู่กับสถานการณ์และข้อเท็จจริงของคู่ค้าเป็นราย ๆ ไม่สามารถกำหนดกฎเกณฑ์ได้ชัดเจนตายตัว

คณะกรรมการจึงต้องออกแนวทางพิจารณาแต่ละเรื่อง (guideline) ใช้เป็นแนวทางปฏิบัติ

“ผู้มีอำนาจเหนือตลาด” (Dominant Position)

คือ ผู้ประกอบธุรกิจรายใดรายหนึ่งที่อยู่ในตลาดสินค้าและบริการที่มีความสามารถ

ที่จะกำหนดราคาของสินค้าและค่าบริการโดยอิสระโดยปราศจากความกดดัน

จากการแข่งขันในตลาดรวมถึงอิทธิพลต่อการแข่งขันที่มิใช่เรื่องราคาด้วย

การกำหนดตัวผู้มีอำนาจเหนือตลาด ในทางกฎหมายมีอยู่สองแนวทาง

1. Formal Criteria ซึ่งใช้“จำนวนส่วนแบ่งตลาด”ของผู้ประกอบการ

ที่อยู่ในตลาดเป็นเกณฑ์ กล่าวคือ มีการระบุไว้โดยชัดเจนถึงจำนวนร้อยละของการมีส่วนแบ่งตลาด

เช่น ร้อยละ 33.3 หากผู้ประกอบธุรกิจรายใดในตลาดมีส่วนแบ่งตลาดตามที่กฎหมายกำหนดถือว่าเป็นผู้มีอำนาจเหนือตลาดทันที

2. Substantive Criteria แนวทางนี้จะต่างกับแนวทางแรกตรงที่ไม่ได้ถือเอาการมีส่วนแบ่งตลาดเพียงแต่อย่างเดียวเป็นเครื่องบ่งชี้การเป็นผู้มีอำนาจเหนือตลาด แต่ดูจากส่วนประกอบอื่น ๆ ตามที่ระบุไว้ในกฎหมายด้วย

เช่น สถานะทางการเงิน ยอดการขาย เป็นต้น

แต่ตามกฎหมายของประเทศไทย ไม่ใช้หลัก Substantive Criteria

กล่าวคือไม่ได้ยึดถือเอาส่วนแบ่งตลาดมาเป็นเกณฑ์แต่เพียงอย่างเดียว

แต่จะพิจารณาถึงยอดเงินขายและสถานะทางการแข่งขันในตลาดเป็นองค์ประกอบในการกำหนดตัวผู้ประกอบธุรกิจซึ่งมีอำนาจเหนือตลาดด้วย

ซึ่งในปัจจุบันตามกฎหมายของประเทศไทยผู้ที่มีอำนาจเหนือตลาด คือ

ผู้ประกอบธุรกิจรายใดที่มีส่วนแบงตลาดตั้งแต่ร้อยละ 50 ขึ้นไปและมียอดเงินขายในปีที่ผ่านมาตั้งแต่ 1,000 ล้านบาทขึ้นไป หรือ

ผู้ประกอบธุรกิจสามรายแรกในตลาดที่มีส่วนแบ่งตลาดในปีที่ผ่านมารวมกันตั้งแต่ร้อยละ 75 ขึ้นไปและมียอดขายในปีที่ผ่านมาตั้งแต่ 1,000 ล้านบาทขึ้นไปถือว่าเป็นผู้ประกอบธุรกิจซึ่งมีอำนาจเหนือตลาดแล้ว

หลังจากการควบรวมกิจการเทสโก้ โลตัส กับ ซี.พี. เสร็จสิ้น

จะทำให้ค่าย ซี.พี.ของเจ้าสัวธนินท์ เจียวรนนท์

มีธุรกิจค้าปลีก-ค้าส่ง ในเครือข่ายมากที่สุดในประเทศไทย

1.เซเว่นอีเลฟเว่น 12,089 สาขา

2.แม็คโคร 136 สาขา

3.ซีพีเฟรชมาร์ท 400 สาขา

4.ซูเปอร์มาร์เก็ต ซีพี เฟรช 1 สาขา

5.เทสโก้ โลตัส มาเพิ่มอีก 2,046 สาขา

จะทำให้ ซี.พี.มีจำนวนสาขาร้านค้าปลีกทั้งสิ้น

ประมาณ 14,312 แห่งทั่วประเทศ (*ข้อมูล ณ วันที่ 14/11/20)

*โดยประมาณ

นี่คือการผูกขาดหรือไม่

ไม่ใช่เพียงเท่านี้แต่ ซี.พี. ยังเป็นผู้ผลิตรายใหญ่ของประเทศอีกด้วย

ว่ากันตั้งแต่ต้นน้ำยันปลายน้ำ เช่น เมล็ดพันธุ์พืช หมู ไก่ เป็ด ไข่ กุ้ง ปลา ผัก ผลไม้ น้ำปลา ข้าวสารและอีกมากมายนับไม่ถ้วน

แม้กระทั่งรถยนต์ มอเตอร์ไซค์ การเงิน ประกันภัย ระบบสื่อสารโทรคมนาคม Internet รถไฟความเร็วสูง อสังหาริมทรัพย์และอีกมากรวมถึงต่างประเทศด้วย

เรียกว่านอกจากควบคุมช่องทางการจัดจำหน่ายไว้หมดแล้วยังผลิตสินค้าและบริการอีกครบถ้วนทั้งของกินของใช้ประจำวันของจำเป็นในการดำรงชีวิตของมนุษย์และภาคธุรกิจต่างๆ อีกด้วย